Hoe dierenacties slimmer kunnen (1)
Grijpt de overheid niet in tegen het dierenleed in de veeindustrie? Dan dwingt ze dierenactivisten tot het overtreden van de wet. (Opiniestuk over stalbezettingen na Meat the Victims, de Volkskrant, 7 november 2019.)
door Jeroen Siebelink
Betwijfel nooit de liefde van de boer voor zijn dier, want die liefde is volgens hem bodemloos. Maar toch. Wil de boer ook spotgoedkoop vlees leveren. Gelukkig is er de Wet dieren, die dieren moet beschermen tegen pijn en angst; de prijs van goedkoop vlees. Dus wat vertellen al die nare undercoverfilms uit stallen en slachthuizen ons eigenlijk? Gisteren moest Meat the Victims zich voor de rechter verantwoorden,de jongeren die een varkensstal in Boxtel betraden om het leven van gevoelige dieren in krappe hokken te filmen. Overtreding van de wet dus! O, niet door de boer? Nee, de jongeren. Huisvredebreuk. En die depressieve varkens dan, tussen stangen en op kaal beton? De creperende biggetjes? In de media veel medeleven met de kapitaalkrachtige eigenaar van de stal, ook van landbouwminister Schouten. Brandende stallen, propvolle veewagens, misstanden in slachthuizen? Leuk die Wet dieren, maar als die man en zijn zakenpartners hun geld verdienen aan pijn en angst moet het maar.
Vreemd? Een kwestie van tijd dus dat meer stallen worden bezocht door ‘extremisten’, zoals justitieminister Grapperhaus ze noemt. De acties van nu doen me denken aan de bevrijdingen van nertsen en proefdieren een kwart eeuw geleden. Ook toen was het motto: There is no justice, just us. Voor mijn roman Pels sprak ik deze jongens en meisjes. Ze brachten persoonlijke offers, dwongen aandacht af voor onzichtbaar leed en daarmee het verbod op pelsdierfokkerijen. Wat kunnen filmende jongeren in varkensstallen van hen leren?
Stel, je voelt onmacht over al die gekooide dieren. Tenzij je een tractor hebt, leidt demonstreren kennelijk tot niets. Je wilt echt iets voor dieren doen. Ook speelt misschien de romantiek van de eigenrichting, waarbij het gevaar dreigt dat je soms onzorgvuldig handelt. De bevrijders van toen zochten netjes opvangadressen voor beagles uit proefdiercentra, maar ontsnapte nertsen richtten schade aan of werden op de snelweg overreden. Neem daarom juist een voorbeeld aan Meat the Victims. Zij dachten hier beter over na. Desinfecteringsmaatregelen, minimale verstoring van de dieren. Ook huldigden ze het gulden principe van burgerlijke ongehoorzaamheid: If you break the law, face the law.Minder handig zijn ze echter in het overbrengen van hun nobele doel en methode. Met gemak zetten varkenshouders hun actie weg als misdadig, het gefilmde onrecht als onzinnig. Zo blijven veel undercoverfilms hangen in bubbels op social media, krijgen niet de aandacht die ze verdienen. Toch beschikten de nertsenbevrijders destijds slechts over een obscuur, gestencild krantje. Het was genoeg om het onderwerp op de agenda te krijgen en de ogen van veel Nederlanders te openen.
Realiseer je om te beginnen dat er een verschil is tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. Alleen aan dit laatste hebben dieren iets. Kijk bijvoorbeeld de kunst af van de professionele undercoveroperaties van Animal Rights. Dat is feitelijk onderzoeksjournalistiek. De wet overtreden? Dan zal de rechter de afweging maken of het voor het publiek belang gerechtvaardigd is. Op film vastgelegd onrecht moet verder voor zichzelf spreken. Maar zolang Schouten en Grapperhaus dit onrecht niet aanpakken: nog wat meer tips van ervaringsdeskundigen.
Waar wil jij precies een einde aan maken? Hondengevechten, kikkerbilletjesimport, die uitgehongerde kreeft in een hoekje van de viswinkel? Formuleer een duidelijk, haalbaar doel en pas dit in in een programma van protesten en petities van minder radicale medestanders. Werk samen, laat je niet uit elkaar spelen. Jij bent de linksbuiten van een team; wat is jouw onnavolgbare weg naar het doel? Waar ligt de macht? Misschien niet bij een kleine melkveehouder, misschien bereik je meer bij een multinational in kalverenexport, een bank of pensioenfonds, net op het moment dat zo’n bedrijf zijn beleid aan het herzien is. Heb je schokkende beelden uit een kalfhouderij en wil je die wereldkundig maken? Houd er rekening mee dat mensen wegkijken. Hoe bereik je ze toch? Bespreek je communicatiestrategie met professionals, liefst buiten je bubbel. Ben jij de bad cop? Zorg voor een good cop, die met de bank om tafel gaat zitten en publieke druk vertaalt in concrete verbeteringen.
Heb je ‘s nachts bij een fokkerij doodzieke konijnen verzameld en ze naar een arts gebracht? Werd je verdrietig en ga je er de volgende keer met lood in je schoenen heen? Waak ervoor dat je gedesillusioneerd raakt en opbrandt. Zet je talenten in waar je energie van krijgt. Je houdt het langer vol én de dierenbeweging heeft meer aan je. Zoek een werkgever waar je invloed hebt. Word inkoper bij een supermarkt, belegger bij een pensioenfonds, openbaar aanklager, rechter, advocaat, data-analist, kok, reisbegeleider, leraar, journalist. Iedereen is overal nodig om tot een diervriendelijker wereld te komen. Stel vragen aan je kledingzaak, wethouder, stuur brieven naar de krant, blijf snapchatten. Toch liever actie? Wil je echtde stallen in en dieren filmen? Totdat de overheid gaat toezien op dierenwelzijn is elk beeld er één. Ik kijk ernaar uit, met bange ogen.
